Bağımsız Kürdistan’ı İstemeyen Namussuzdur!
Wakil Mustafaev
Kızıl Kürdistan’ın yıkılmasından sonra, 1990’lar da Wekîl Mûstafaev önderliğindeki hareket yeniden Kürdistan’ın kurulmasını Kafkas Kürdlerinin gündemine getirir. Sovyetler yıkılmanın eşiğinde olduğu için Kızıl Kürdistan’ın yeniden kurulması çalışmaları yapılır. 76 yaşında olan ve şimdi İtalya’da yaşayan Mûstafaev BasHabere konuştu. Yaşlı bir tarihçi gibi konuşan Mûstafaev Laçin Kürdistan’ın kurulması için Abdullah Öcalan’dan bir gerilla birliği istediğini ama bu yardımı yapmadıklarını söyledi.
Mûstafaev o dönem hem Rus’ların hem de Ermenilerin bağımsız Kürdistanı desteklediğini ama Apocu ve bazı Kürdlerin yardım etmediklerini söyledi. Bağımsız Kürdistan ve şimdiki durum hakkında da Mûstafaev şunları söyledi: “Kim ki ben bağımsız Kürdistan isteniyorum diyorsa fenasetsizdir, onlar akıllarını yemiştir. Onların yeri deliler hasta hanesidir, orada tedavi edilmelidirler. Şimdi bizim üç tane liderimiz var; birisi hasta, birisi tutuklu birisi de Kürdistanı kuruyor. Biz bütün Kürdler olarak Barzan´inin etrafına toplanmamız lazım.”
İlk başta sezin sözlerinizle, sizin hayatınız ve anılarınızı dinleyelim. Kendi hayatınızı anlatabilir misiniz?
Bizim kökümüz Kafkas Kürdistan’ıdır. Biz Celalî’yiz. Celalilerin etki alanı Ermenistan’dan Batuma kadardır. Onların o zamanki önderleri Hesen Celalî ve Husen Celalî’ydi. Onlar 1804’ten 1827’e kadar Ruslarla savaştılar. 27’de bombalandılar ve Ruslara teslim oldular. O dönem bütün Kafkasya Ruslara teslim oldu. Rus generali o zaman kralığa rapor vererek demişti ki; Kürdlerin yardımı olmadan biz İstanbul’u alamayız ama onlar razı olmadı. Kürdleri öldürüp Ermenilere yardım edin dediler. 1920’de sadece Kürdlerin bir hanlığı kaldı, o da Sultan Han’dı. Karabağ’daydı. Ondan sonra Başrîka’ların eline geçmek zorunda kaldı ve Atatürk’ün hatırına Kürdistan Hanlığını Türklere verdiler ve ondan sonrada Azerbeycan kuruldu. Celaliler ve İbrahîmê Hesikî zamanında babam da savaştı. 61’ yılında Ruslar geldi ve Kafkas Kürdistan’ını dağıttılar. Bizim halkımız da asmilasyona uğradı. 36-37 yılında Seyîd Riza’nın isyanı başladı bizi de Kırgızistan ve Kazakistan’a sürgün ettiler. Ben 38 yılında dünyaya geldim. Bizim her şeyimiz Ermenistan ve Azerbeycan’da. Gelip onlara devlet kurdular biz devletsiz kaldık. 70 yıl içinde Ruslar bizi 4 defa jenoside tabi tuttular. Kürdler o zaman Kırgızistan ve Kazakistan’a sürgün edildiler.
Sizin Ruslarla ilişkiniz nasıldı?
Ben Kızıl Ordu askeriydim. Savaşta zabitlik yaptım. Omzuma yıldızlar taktılar. Hem savaşta hem de istihbarat da ben 33 yıl çalıştım. Onların bana inancı çoktu. Savaşlarda onlar Kürdleri iyi tanıdılar, Kürdlerin nasıl savaştıklarını biliyorlar. Beni Moskova’ya çağırdıklarında bir Rus Komutanı dedi ki; Wekîl, Ermenistan Hükümeti de Ruslarda sana inanıyor. Onlar bana çok güveniyorlardı.
Senden başka Kürt toplumu ve Rus devletinin ilişkisi nasıldı?
Ruslar ve Kürdler 200 yıl düşmandılar. Onlar da Türk, Arab, Farslar gibi Kürdlere yaklaştılar, Kafkasya’da aynısını Kürdlere uyguladılar. Rusya da Kafkas Kürdlerinin işgalcisidir. Orada bir kaç defa başkaldırı oldu ve Ruslar Kürdlerin kökünü kazıdılar. Ruslar da Türk ve İranlıların dostudur. Onlar biliyor ki Kürdistan’ın kurulması Kafkaslarda Ruslar için iyi olmayacak. Ruslar bizden korkmakta! 85’te Moskova’da ki parti sorumluları beni çağırdılar, denildi ki; “Wekîl, biz Kürdlerden korkuyoruz. Kürdistan kurulursa bizim hakkımızdan gelirler.” Çünki bizim tarihimizi iyi biliyorlar ve bizden korkuyorlar. Bu gün İran, Irak, Türkiye’de bizim trihimizi iyi biliyorlar, onun için Kürdistanı istemiyorlar. Saddam Kimyasalla Kürdlere saldırınca biliyordu Reuslar karşı gelmeyecek. Şayet Ruslara güvenmeseydi böyle bir şey yapmaya kalkışmazdı. Ruslar ınu destekliyordu ve İran’a da destekleri vardı. Ruslar Kafkaslardan çıktığında Azeriler dediler ki bizim topraklarımız Türklerin toprağıdır ve başkaldırdılar. Orta Asya’nın petrol ve gazı Türkiye’ye gitmesin diye Ruslar Kürdistanı kurmaya karar verdi. Ermeniler de biliyordu ki Kürdlerin toprağı olmadan denize açılamazlar. Ermenistan’ın etrafı sarılmıştı, Gürcistan, Azerbeycan ve diğer devletler tarafından.
Bizim bildiğimiz Kızlı Kürdistan Ruslar tarafından yılıkdı. Nasıl oluyor da Ruslar tekrar Laçin’de Kürdistan kurulmasını istiyor?
1920’lerde sadece bir Kürd Hanlığı kalmıştı, Sultan Han. Onlar Azerbeycan’la bileşti ama onlar Kürdlere bir şey vermediler. Sonra Kürdler başkaldırdı. Ermenistan ve Azerbeycan’da hak almadıkları için isyan ettiler. Kürdler Ermeniler ve Türkler gibi yazmaya başladılar ve bu şekilde yok oluyorlardı. Kızıl Kürdistan 1831’de yıkıldı. Yani Ruslar karakaşımız için bize destek vermiyorlardı, sebebi Kafkasların enerji ve gazıydı. Kafkasya’dan çıkmak zorunda kaldılar oranın boş kalmasını istemiyorlardı çünkü stratejik bir yerdi. Türkmenistan, Özbekistan, Kırgızistan’ın ve bütün Orta Asya’nın enerjisi Türkiye’ye gidecekti. Büyük bir toprak Rusların elinden çıkmak üzereydi. Şayet o zaman Türkiye ve Rusya enerji konusunda savaşsaydı NATO’da Türkiye’ye yardım ederdi. Onun için Rusların gözü kesmedi. Karabağ savaşında Ruslar Ermenilere yardım etti ve Türkiye buna karşıydı. Haydar Aliyev Ruslara dedi ki Kürdistan kurulmasın bütün petrolü size vereyim, sizin ordunuza da ekmek vereyim. Ruslar işin nereye varacağını bilemiyordu. Ruslar Türklerin eline bir şey geçmesini istemiyorlardı, küçük devletler olursa yarın tekrar oraya dönebileceğini düşünüyordu. Ermeniler de bizi destekliyordu. Biliyorlardı Kürdistan’ın olması onlar için daha güvenli. Bizim için de büyük bir fırsat ortaya çıktı. Mesele bizim Rusların ve Ermenilerindi. Onlar bize güveniyorlardı. Düşmanlarımız başarılı olmamızı istemedi, hainler istemedi. Hemedê Hapo, Gabar, Tahirê Suleyman ve diğerleri Azerbeycan’dan büyük orabalar alıp yanımıza geldiler. Onlara göre ben kandırılmıştım. Azerbeycan onlara Wekîl kandırılmış, gidin Kürdistan’nın kurulmasını engeleyin. O zaman Azerbeycan’dan 3 milyar 500 dolar almışlardı. Bu üç kişi de Kürd’tü. Beni çağırdılar, ben Moskova’ya gittim. Meseleyi bana anlattılar. Bana dediler ki sen oranın Kürdlerin toprağı olmadığı Azerbeycan toprağı olduğunu söyleyeceksin. Onlarla kavga ettim. Dedim ki siz hiç duydunuz mu Kürdler namusunu parayla satmış.
O zaman sizin askeri bir gücünüz yoktu. Askeri güç olmadan bir devlet nasıl kurulur? Siz nasıl bu kararı verdiniz?
Sadece 200 tane Müslüman Kürdlerin askerleri olsaydı yeterdi. Êzdî Kürdlerinden binlercesi geldi savaşmak için. Silahlıydılar ve hazır olduklarını söylüyorlardı. Silah, elbise, ekmeği Rus ordusu bize vermekteydi. Diyorlardı ki siz kendinize bir ordu kurun biz de size 7 tane askeri akademi kuralım ve ne yardım gerekiyorsa size yapalım. Top, uçak ve silah için bize 7 tane akademi kuracaklardı. Bunları tek tek konuşmuş karara bağlamıştık.
Laçin’in nüfusu ne kadardı o zaman?
O zaman bizim nüfusumuz 70 bin civarındaydı. Gorbaçov Kürdistan’ın kurulmasına karar vermişti. Kurulma kararımız 2 ay sonra gerçekleşecekti. Gobel antlaşmasında hileyle Laçin ve Kelbecer Ermenilere verildi. Bu yüzden Ruslarla planımız gerçekleşmedi. Êzdî Kürdler bu antlaşma için ayağa kalktılar ve silahla direneceğiz dediler. Bizim cehşlerimiz müslüman Kürdlerin gelmesini engellediler. Biz bağımsızlığı ilan etmeye yaklaşınca Azerbeycan yalanlarla dedi ki; siz bağımsızlık ilan ederseniz biz yarım milyon Azerbeycan Kürdünü bir gecede öldüreceğiz. Bunun için imdadımıza koşan Kürdler de kokmaya başladı.
Ermenistan’ın desteği nasıldı?
Ermenilerin desteği lazımdı ve onlar bize destek vermek zorundaydılar çünkü Azerbeycan ve diğer devletler tarafından sarmalanmış durumdaydılar. Dışardan bir şey alıp satamıyorlardı. Düşmanlarının ortasında kalmışlardı. Denize çıkış yolları yoktu. Kürdistan kurulsaydı denize ulaşabilirlerdi. Bu ambargoyu Kürdlerin vasıtasıyla kırabilirlerdi. Bolşevikler kanunsuz bir şekilde Kürdlerin toprağını başka devletlere vermişlerdi. Ermenilerde bunu söylüyordu. Bize ihtiyaçları vardı.
Siz hangi Rus yetkilileriyle bir araya geliyordunuz, kiminle tartışıyordunuz?
Biz daha çok General Palkolnîk bir araya geliyorduk. Siyasilerle çok konuşmuyorduk. 3 kişi konuyu biliyordu; ben, Rus başkomutanı ve bir Ermeni yönetici. Çünkü bu bir devlet sırıydı. Bunu kimse bilmiyordu. Biz Kürdistanı ilan ederken Türkiye ve İran ordusunu sınıra getirip sizi ve Ermenistan’ı bombalayacağız dediler. Ruslarda onlara yavaş olun diyordu, sizin Ermenistan ile işiniz yok diyorlardı. Eğer siz eliniz sürerseniz olmadık işler başınıza getireceğiz. Politik bir meseleydi. Kürdistan için Erivan’a vurmalarına az kalmıştı.
Sonra ne oldu? Sen Özgürlük Hareketinin lideri oldun?
Evet, biz Kürdistan’ı kurmaya çalıştık ve bende lideri seçildim. Biz şartları oluşturduk ve Kürdistan’ı ilan ettik. Başbakan ve diğer yöneticilerin seçilmesi için iki ay sonra seçim yapacaktık. Seçimsiz olmazdı. Ordu kuramadığımız için o seviyeye gelemedik. Kürdler kurmamızı istemedi, bize destek vermediler. Müslüman Kürdler yardımımıza gelmedi. Lâçin Kürdistan’ı iki ay devam etti. Bütün dünyadan gazeteler ve kişiler geldi. Mesel bütün dünyaya yayıldı. Orası bizim topraklarımızdı ve tarihi bir izin çıkmıştı. Biz kanunlara göre her şeyi yaptık.
Uluslararası hukukta tanınma oldu mu?
Dünya gazeteleri buranın Kürd toprağı olduğunu yazdı. Her şey uluslararası kanunlara göreydi çünkü orası bizim toprağımızdı ve bunu herkes biliyordu. Zaten ’Qafê Qaza (Kazbaşı)’ diyorlar, ismi de Kürdçe. Kürdler 8 bin yıl önce gelip oraya yerleşmişler ve buda herkes tarafından biliniyordu.
Projeniz çöktükten sonra ne oldu?
Ondan sonra arkadaşlar, Apocular burası bize lazım değil dedi. Apocularda bir şekilde bırakmadılar. O zaman Mahîr Welat geldi. Bizim Kürdistan’a ihtiyacımız yok dedi. Biz büyük Kürdistan’ı istiyoruz ve milletimizin 5 parça olmasını istemiyoruz. Rus Hükümeti ve Mahîr Welat’la bir araya geldik, tartıştık. Rusya içinde size bir kaç yer verelim dediler, madem Kürdistan kurulmadı durum sakinleşene kadar milletinizi oraya götürün dediler. Mahîr Welat ona da hayır dedi. Onunla kavga ettik. Ben onlardan 200 tane gerilla istedim. Bana dedilerki Apo seni çağırıyor ve iki genç beni götürmeye geldiler. Ruslar dedi ki; ’Wekîl yanlız başınadır siz niye hem kendi hem de onun evini yıkıyorsunuz Kürdistan’ın kurulmasına izin verin.’ Welat hayır dedi. 97’de ben Apo’nun yanına gittim, Şam’da. 3 defa beni çağırmıştı. Beni ailemle birlikte savaş için dağa göndermesini istedim, savaşmak istiyordum. Eşim binbaşıdır, iki oğlumda pehlivandır. Biz savaşçı bir aileyiz. Laçin Kürdistan’ın durumunu ona anlattım. Birkaç gerilla yardımımıza yolla dedim. Dedim ki Araplar düşmanımızdır bizden istifade edip Kürdistan’ın kurulmasını engellemeye çalışıyorlar. Dedi ki ben biliyorum. Dedim madem biliyorsun gel o zaman Laçin Kürdistan’ında başkanlık yap. Burada savaşçı ve silah ayarlayıp oraya yollayalım. Hayır dedi. Fikrimizi kabul etmediler. Ben dedim, arkadaş siz Türkiye Kürdleri için hareket ediyordunuz biz de Kafkas Kürdleri için hareket ediyoruz. Niye böyle hareket ediyorsunuz? Olmadı sonuçta.
Öcalan sana ne önerdi?
Dedi ki git Ermenistan yetkilileriyle konuş kabul ederlerse konuşuruz. Sen başkanlık yap dedi. Bana bir kaset verdi ama Araplar benden aldı. Ben döndükten sonra Mahîr Welat yanıma geldi, durum değişmişti. Ruslar biz Mahîr Welat başkasını muhatap almıyoruz dediler. Büyük bir hata ortaya çıktı. Ruslar bizimle ilgili politikalarını değiştirdiler. Mahîr Welat PKK’nin bütün sırlarını bildiği için Rusalara lazımdı, ben bilmiyorum elbet. Bütün sırları onlara vermekteydi. Ben sadece yaşasın Apo yaşasın Önderlik demeyi bilirim ama onlara sır lazım. Mahîr Welat Ruslarla görüşmeye gitme teklifimi geri çevirdi ve başka zaman gideceğini söyledi. Ben ne Rusca nede Ermenice bilmediğini söyledim. Tercüman bulacağını söyledi. Durum çok değişti ve üstüne Apo’da tutuklandı. Welat Azerbaycan’dan aldığı 4 milyon doları Jirinowskî’ye verdi. Apo buraya geldi ve sonra buradan da çıkartıldı. Mahîr Welat’a dedim ki ben bir cumhuriyeti yönettim sen de beni yönetmeye çalışıyorsun. Konu netti ama ne yapabilirsin ki? Apo gerillaya gideceğine Rusya’ya geldi. Mahîr Welat onlarada hainlik yaptı. Apo sonradan yazdı Mahîr Welat Kürdistan’ı sattı diye.
Siz Öcalan’la görüşmeye gittiğinde derste verdin değil mi?
Evet birkaç gün istihbarat üzerine ders verdim.
Siz ne zaman Avrupa’ya, İtalya’ya gittiniz?
99 yılında buraya geldim ve yazma işine başladım. İlk başta Kürdistan tarihini yazdım, sonra Kafkas Kürdistanı’nı ve sonrada kendi acı ve deneyimlerimi. Millet hala gel burada önderlik yap ki asimile olmayalım diyorlar.
Şimdi bazı Kürtler biz bağımsız Kürdistanı istemiyoruz diyorlar, bu konuda ne düşünüyorsunuz?
Kürtler birliğini oluşturmak zorunda, birlik olamıyoruz. Birlik kişilerin eliyle yapılır, tarihide kişiler yapar. Biz çobansız sürü gibiyiz. Biri sosyalizm, biri komünizm biri bilmem ne istiyor. Biz bağımsız Kürdistanı istemiyoruz diyen namusuzdur. Onlar kafa yemiştir. Ordu içinde bir asker ben bağımsızlık istemiyorum dese komutanları başına sıkar. Birlik isteyenler kendilerine bir önder bulmak zorundalar. Şimdi bizim üç önderimiz var biri hasta, biri esir biri de Kürdistanı kuruyor. İnsan düşlenebiliyorsa şimdiki liderin Barzani olduğu ortada! O partisi ve aşireti savaş içinde büyümüşler, Kürdistan için savaşıyorlar. Hiç bir zaman hainlik yapmamışlardır. Ben gönülden Barzani’yleyim. Ben bir hatasını görmüş değilim. Rojava bugün kendin bir lider seçti, Salih Müslim. Biz Kürdistanı istemiyoruz diyorlar, peki sen ne istiyorsun evladım. İtalya ve İsveçe uygun olan kantonları istiyorum diyor. 3 tane kanton kurulmuş, kimin için kurdun bunları. Ben iki üniversite bitirdim kantonun ne olduğunu iyi biliyorum.
Kürdistan’a dönmek ister misin?
Elbette isterim. Kafkas Kürdistanı artık yenilmiştir, oraya gidip bir şey yapamazsam çok incinirim. Onun için gitmiyorum. Diğer parçala özgür olmadığı için gitmiyorum. Güney Kürdistan şimdi özgür ama gidince para istiyorlar. Herkes para istemek için gidiyor. Şayet ben gidersem benim içinde aynısını diyebilirler. Böyle bir söylenti benim için ölümdür. Ama oranın yönetimi beni çağırırsa ben gidebilirim. Ben bağımsız Kürdistanı görmeden ölmeyeceğim. O zaman kadar ölmeyeceğim.
Home 
