TÜRKMENİSTAN’DA YAŞAYAN KÜRTLER
Kürtler'in Türkmenistan'la tanışmaları elbetteki yaşadığımız yüzyıldaki diasporalarla sınırlı değildir. M.Ö 7. yüzyılda, Parfiya'nın Midya İmparatorluğu'na dahil olduğu yıllara kadar uzamaktadır. Parfiya bölgesi ise bugünkü Türkmenistan'ın güneyini ve İran'ın Horasan Eyaletlerini kapsamaktaydı.
Kürtler'in, M.Ö 7. yüzyıldan bu yana yaşadığı Horasan Eyaleti'ndeki varlığını salt ayrı ayrı kralların göçertme politikalarıyla sınırlı tutmak doğru değildir. Kürtler'in Horasan'a son toplu yerleşimi İran hükümdarları Şah İsmail (16. yy), Şah Tehmasip (16.yy) ve Şah Abbas Hükümdarlığı (1587-1629) zamanlarında yaygınlık kazanmıştır. Özellikle Şah Abbas ile Osmanlılar arasında 1590 yılında yapılan antlaşmadan sonra çok sayıda Kürd'ün Horasan'a göçertildiği tarihi belgelere yansımıştır. 1590'lı yılların ilk yıllarında hızlanan göçler, 17. yüzyıl başlarına kadar devam etmiştir.
Kürtler'in Kürdistan'daki Direniş Hareketleri, bu göçertme politikasının nedenlerinden birisiydi. Şah Abbas, direnişçi Kürt Aşiretleri'ni imparatorluğun kuzey sınırlarına yerleştirmekle bir taşla iki kuş vurmayı -bir yandan Kürtler'i isyan merkezinden uzaklaştırmayı, diğer yandan kuzey sınırlarından gelen Moğol ve Özbek tehditlerinden korunmayı- planlamıştı. Şah Abbas zamanında İran ordusunun % 80'ini oluşturan Kürtler, İmparatorluğun temel dayanaklarından birisini oluşturmaktaydı.
Şah Abbas, hem Kürt kıyamlarını zayıflatmak hem de İmparatorluk sınırlarını güçlendirmek biçimindeki ikili politikasını, iktidarının ilk yıllarında onlarca Kürt aşiretini Kafkasya sınırlarına sürmekle (1587) denemiştir.
Nadir Şah (1732-1747) zamanında, Osmanlı-Rus sınırına, Ruslara karşı 5 bin Kürt aile göçertilmişti. 1780 yılında ise Karabaş'tan Omeranlı Aşireti, Afganistan ile Özbekistan sınırına yerleştirilmişti. Bugün Kürtler Türkmenistan'ın İran sınırına yakın güney ve güneydoğu bölgelerinde yoğunluklu olarak yaşamaktadırlar. Genellikle Göktepe, Kaaxkin (Bağır, Firuze, Çuli, Germab vb. mıntıkalar) Tecen, İolotan, Seraxs (Serexas) illerinde, Mari ve Aşkabat şehirlerinde, Aşkabat'ın yakın köylerinde (Bikrova v.b) yaşamaktalar. (T.F Aristova "Kafkasya Kürtleri" Moskova, 1966 s.20, Rusya)
Gerek Sovyetler döneminde gerekse de çözülüşünden sonra Türkmenistan'da Kürt halkına yönelik asimilasyon, devlet politikası düzeyinde uygulanmıştır.
Türkmenistan, Kürtler'i "yutmuş" ülkelerden biridir. Burada yaşayan Kürtlerin nüfusu hakkında Rus-Sovyet Kürdologlarının verdiği rakam 300 binin üzeridir. Yazılı belgeler olarak haklarında en az bilgi ve veriye sahip olunanlar da yine burada yaşayan Kürtlerdir.
SSCB'nin çöküşünden sonra, buradaki Kürtler'e yönelik inkar ve asimilasyon politikaları daha da yoğunlaştırılmıştır. Türkmen yönetimi, bu inkar ve asimilasyon politikasını dış dünyaya yansıtırken de diğer soydaşı olduğu işgalci ve inkarcı devletçiklerle aynı taktiği ve tarzı seçmiştir; "Halkların iç içe geçmesi", "Kürtler'in, Türkmenlerin kültürüne hoşgörülü yaklaşması" biçimindeki sözde bilimsel(!) tezlerle olayı saptırarak yaymaya çalışmıştır. Bu devletçiklerin Kürt halkına karşı uyguladıkları çağdışı ve insanlık dışı politikaların diğer adı "Beyaz Jenosid"dir.
Bugün itibariyle bile Türkmenistan'da yaşayan Kürtler, köklerinden koparılmış ve seslerini dünyaya duyurmaları engellenmiştir. Bu konuda araştırma yapmaya çalışan buradaki Kürtler'i bekleyen en hafif ceza sınır dışı edilmektir.
Home 